Przepisy wciąż śrubują wymagania w zakresie ochrony środowiska. Wszyscy się z tym zgadzamy, ale to wielkie wyzwanie dla producentów smarów i olejów silnikowych. Jednak mimo tego, że każdy nowo zaprojektowany silnik to kolejny krok ku eliminacji szkodliwych emisji to   oleje silnikowe wciąż są niezbędne.

Idealna, zerowa emisja dwutlenku węgla to cel jaki, prawdopodobnie w największym stopniu pomoże nam w walce z globalnym ociepleniem. Szacunkowo prawie 80% towarów w Europie przewozimy droga lądową, a transport drogowy jest odpowiedzialny za więcej niż 20% całkowitej emisji CO2. Producenci wszystkich składników mających udział w tej branży stale pracują nad udoskonaleniami w dziedzinie ograniczenia szkodliwych związków wydalanych do atmosfery. Nie inaczej jest w branży producentów smarów i olejów silnikowych.

Oczywiście obecnie najwięcej wysiłku skupia elektryfikacja transportu, ale jak już wspomnieliśmy nie zapowiada to szybkiej rezygnacji z silników diesla w ciężkim sprzęcie z  sektora maszyn drogowych czy budowlanych. Tu, w wymagających warunkach pracy, środki smarne odgrywają ważną rolę. Nowe oleje silnikowe muszą jednak odpowiadać napiętym już do granic możliwości normom wydalania zanieczyszczeń.

Udało się znacznie obniżyć zawartość fosforu i siarki przez redukcję popiołu siarczanego. Wydłużono okres działania oleju zwiększając odporność przed utlenianiem i ograniczając odparowalność. Współczesne oleje charakteryzuje znacznie mniejsza lepkość co przekłada się wprost na zmniejszenie zużycia energii potrzebnej na przesuwanie sklejonych olejem powierzchni metalowych. Jest to trend zgodny z zaleceniem zwiększania energooszczędności pojazdów.

O ile w silnikach samochodów osobowych ta zmiana nie nastręcza problemów i właściwie wszyscy producenci silników już takie rozwiązania stosują. To kolejne kroki w dziedzinie zmniejszania lepkości mogą nastręczyć trudności producentom silników do samochodów ciężarowych wymuszając, już poważne, zmiany w konstrukcjach .

Jednak za emisję spalin lepszej jakości odpowiada nie tylko olej. Niezwykle istotną sprawą jest dostarczenie oleju w odpowiednim czasie, w odpowiednie miejsce i w odpowiedniej ilości. W nowych rozwiązaniach zastosowano układy dwucieniowe. Zapewnia to kontrolowany sposób dystrybucji oleju wewnątrz silnika . Na przykład pod innym ciśnieniem tłoczy się olej do smarowania układu rozrządu a pod innym do magistrali smarującej panewki.

Również filtrowanie oleju staje przed nowymi zadaniami. Filtry wykonane z materiałów kompozytowych mają warstwy z włókien syntetycznych lub szklanych tworzących, dzięki wyjątkowo cienkim  włóknom gładsze powierzchnie. W porównaniu do tradycyjnych filtrów celulozowych  filtrują o wiele dokładniej i znacznie przedłużają okres działania. Wykazują się też wysokim wskaźnikiem przepuszczalności więc pozwalają na obniżenie ciśnienia w całym układzie smarowania.

Producenci oferują wielofunkcyjne moduły olejowe. Taki moduł zawiera wymiennik ciepła oraz zestaw zaworów. Pozwala na optymalną prace silnika, a ponadto nadaje się do recyklingu po wykorzystaniu.

Nie będzie niespodzianką fakt, że innowacje w tej dziedzinie najpierw wprowadza Formuła 1. Eksperymenty doprowadziły do wykorzystania w olejach silnikowych komponentów z branży kosmetycznej. Exxon Mobil zastosował ponad 25% składników pochodzenia biologicznego oraz dodatki ograniczające tworzenie się popiołu. Doświadczenie zdobyte na takim  wymagającym poligonie przekłada się na produkty dla zwykłego kierowcy, którego  oczekiwania w stosunku do spalania paliw są w gruncie rzeczy zbieżne z oczekiwaniami stajni Formuły 1

Niezwykle efektywne oleje powstają w technologii GTL (gas-to-liquide). Tu olej bazowy uzyskuje się z ziemnego gazu. Olej ten nie zawiera praktycznie żadnych zanieczyszczeń. Ma 95% czystości, a to znacznie więcej niż olej bazowe uzyskiwane z ropy naftowej.

Wydaje się że niska lepkość oleju silnikowego to kierunek w którym będą  zmierzać producenci. Oczywiście powszechność takich olejów w transporcie samochodowym będzie rosła powoli. Oleje 5W30 stosowane są już dość często, ale 5W20 to już rzadkość. Na rynku dopiero niedawno pojawiły się ciężarówki korzystające z silników przystosowanych do tego typu oleju. Jednak eksperci tej branży przewidują, że już wkrótce będziemy stosować oleje 5W12.

Jeżeli producenci zastosują wszystkie usprawnienia jednocześnie to doczekamy czasów, że to nie olej silnikowy będzie głównym sprawcą szkodliwości spalin. Ale trudno się spodziewać absolutnie czystych spalin w silnikach diesla, a naszym celem raczej na pewno będzie elektryfikacja, silniki wodorowe, lub …